Σαν Σήμερα...(από το ιστορικό αρχείο της ΕΡΤ)

13 Νοεμβρίου

το 1460... πεθαίνει ο Χένρι "ο πλοηγός" πρίγκιπας της Πορτογαλίας και ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του ευρωπαϊκού αποικιοκρατικού κύματος στην Αφρική.
 

το 1714... γεννιέται ο Άγγλος ποιητής, Γουίλιαμ Σένστοουν.
 

το 1768... γεννιέται ο Δανός γλύπτης, Μπέρτελ Θορβάλντσεν, έργα του οποίου κοσμούν πολλές πόλεις του κόσμου, όπως η Νέα Υόρκη και η Βαρσοβία.
 

το 1775... ο αμερικανικός στρατός καταλαμβάνει το Μόντρεαλ του Καναδά, που μέχρι τότε τελούσε υπό βρετανική κατοχή.
 

το 1789... ο Πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζορτζ Ουάσινγκτον, επιστρέφει στην Ουάσινγκτον μετά την πρώτη του προεδρική περιοδεία.
 

το 1821... κυριεύεται η Άρτα από τους επαναστατημένους Έλληνες.
 

το 1831... γεννιέται ο Βρετανός φυσικός, Τζέιμς Κλερκ Μάξγουελ, γνωστός από τις μελέτες του για τη σχέση του φωτός με τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα.
 

το 1833... γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός, Έντουιν Τόμας Μπουθ, που έγινε ιδιαίτερα γνωστός από τον ρόλο του "Άμλετ" του Γουίλιαμ Σαίξπηρ.
 

το 1848... γεννιέται ο πρίγκιπας Αλμπέρτο Α' του Μονακό.
 

το 1850... γεννιέται στο Εδιμβούργο ο Σκωτσέζος μυθιστοριογράφος Ρόμπερτ Λούις Στίβενσον. Έγραψε το πασίγνωστο "Νησί των Θησαυρών" το 1883 και την "Παράξενη ιστορία του δρ Τζέκιλ και του μίστερ Χάιντ", το 1886. Πέθανε το 1894.
 

το 1864... δημοσιεύεται το νέο Σύνταγμα της Ελλάδας, με το οποίο καταργείται η Συνταγματική Μοναρχία και καθιερώνεται η Βασιλευομένη Δημοκρατία.
 

το 1868... πεθαίνει σε ηλικία 76 ετών ο Ιταλός συνθέτης, Τζοακίνο Ροσίνι, γνωστότερος για τις όπερες "Κουρέας της Σεβίλλης" και "Γουλιέλμος Τέλλος".
 

το 1875... οι πρώτες στολές στο αμερικάνικο ποδόσφαιρο φοριούνται στον κολλεγιακό αγώνα Yale - Harvard στο New Haven του Κονέκτικατ.
 

το 1887... Αιματοβαμμένη Κυριακή" στο Λονδίνο: αιματηρό τέλος έχει μια διαδήλωση περίπου10.000 ατόμων, μετά την επέμβαση ισχυρών αστυνομικών δυνάμεων.
 

το 1888... γεννιέται στην Τήνο ο γλύπτης Αντώνιος Σώχος.
 

το 1903... πεθαίνει ο Γάλλος ιμπρεσιονιστής ζωγράφος, Καμίλ Πισαρό.
 

το 1909... στο Ιλλινόις των ΗΠΑ, έκρηξη σκοτώνει 400 ανθρακωρύχους στο Τσέρι.
 

το 1915... οι ΗΠΑ και η Αϊτή υπογράφουν συνθήκη, με την οποία η τελευταία γινόταν αμερικανικό προτεκτοράτο.
 

το 1918... τρία ελληνικά πολεμικά πλοία και ένα τάγμα βρίσκονται στη συμμαχική δύναμη, που καταλαμβάνει την Πόλη.
 

το 1924... γεννιέται ο Μοτόο Κιμούρα, Ιάπωνας βιολόγος και "πατέρας" της "ουδέτερης θεωρίας" στη μοριακή βιολογία. Πέθανε την ίδια ημερομηνία το 1994.
 

το 1929... στην Ελλάδα, ληστοσυμμορίες αρχίζουν να λυμαίνονται την ύπαιθρο, κυρίως της Θεσσαλίας και της Ηπείρου.
 

το 1933... πραγματοποιείται η πρώτη καθιστική διαμαρτυρία στην εργατική ιστορία των ΗΠΑ.
 

το 1934... γεννιέται ο Αμερικανός ηθοποιός, σκηνοθέτης και παραγωγός, Γκάρι Μάρσαλ.
 

το 1939... μετά την αποχώρηση από τις συνομιλίες με τους Σοβιετικούς στη Μόσχα, η Φιλανδία καλεί γενική επιστράτευση.
 

το 1940... κάνει πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη η "Φαντασία", η φαντασμαγορική ταινία κινουμένων σχεδίων του Γουόλτ Ντίσνεϊ.
 

το 1940... σταματά κάθε επιθετική δραστηριότητα των Ιταλών σε ελληνικό έδαφος.
 

το 1941... στην ΕΣΣΔ, Γερμανοί και Ρουμάνοι νικούν στη μάχη της Σεβαστούπολης τον Κόκκινο Στρατό.
 

το 1945... εκλέγεται πρόεδρος της γαλλικής προσωρινής κυβέρνησης ο στρατηγός Σαρλ ντε Γκολ με τις ψήφους και των 555 βουλευτών.
 

το 1945... ο Σουκάρνο γίνεται Πρόεδρος της Ινδονησίας.
 

το 1949... η Καμπότζη κερδίζει την ανεξαρτησία της, αλλά παραμένει στη Γαλλική Ένωση.
 

το 1950... οι ΗΠΑ κατακτούν το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Μπριτζ, που διεξάγεται στις Βερμούδες.
 

το 1951... συλλαμβάνεται στην Πράγα ο πρώην γ.γ. του Κομμουνιστικού Κόμματος της Τσεχίας και αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Ρούντολφ Σλάνσκι, κατηγορούμενος για αντεθνικές δραστηριότητες.
 

το 1952... ο Πολ Τζολ του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ χρησιμοποιεί για πρώτη φορά το ηλεκτροσόκ ως θεραπεία για την καρδιακή προσβολή.
 

το 1952... πεθαίνει η συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Μάργκαρετ Γουάις Μπράουν.
 

το 1955... γεννιέται η Αμερικανίδα κωμική ηθοποιός Γούπι Γκολντμπεργκ, που έχει βραβευτεί με Όσκαρ ερμηνείας.
 

το 1956... το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ κηρύσσει άκυρους τους νόμους, που επέβαλλαν το διαχωρισμό μαύρων και λευκών στα λεωφορεία.
 

το 1961... στο Καμερούν, κηρύσσεται στρατιωτικός νόμος για την καταστολή της εξέγερσης.
 

το 1963... η Σπόρτινγκ Λισσαβώνας σημειώνει το μεγαλύτερο σκορ σε μεγάλη διοργάνωση συλλόγων όταν κερδίζει τον ΑΠΟΕΛ με 16-1 στον πρώτο γύρο του Κυπέλλου Κυπελλούχων.
 

το 1964... αρχίζει η λειτουργία του τελεφερίκ της Πάρνηθας.
 

το 1964... ο Bob Pettit φόργουορντ των St. Louis Hawks γίνεται ο πρώτος παίκτης στο ΝΒΑ που ξεπερνά τους 20.000 πόντους όταν σημειώνει 29 στον αγώνα με τους Cincinnati Royals όπου η ομάδα του χάνει με 123-106.
 

το 1967... πεθαίνει η Βρετανίδα πιανίστρια, Χάριετ Κόεν.
 

το 1968... για πρώτη φορά χρησιμοποιούνται κλειστά κυκλώματα τηλεοράσεως σε γήπεδο με σκοπό τον εντοπισμό των ταραξιών. Το πείραμα γίνεται στο στάδιο Χόθορνς της Γουέστ Μπρόμιτς 'Αλμπιον και στέφεται με απόλυτη επιτυχία.
 

το 1968... η ταινία κινουμένων σχεδίων των Beatles "Yellow Submarine" κάνει πρεμιέρα στις ΗΠΑ.
 

το 1969... μαζικό κύμα διαδηλώσεων στην Ουάσινγκτον εναντίον του πολέμου στο Βιετνάμ.
 

το 1969... πρωτοερμηνεύεται στο Μόναχο με μαέστρο τον Θεόδωρο Αντωνίου, το έργο του Γιάννη Χρήστου "Αναπαράστασις ΙΙΙ", γνωστό και ως "Ο Πιανίστας".
 

το 1970... η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος αρνείται την καθιέρωση του πολιτικού γάμου στη χώρα.
 

το 1970... στη Συρία, ο υπουργός Άμυνας στρατηγός Χαφέζ αλ Άσαντ καταλαμβάνει την εξουσία με πραξικόπημα και γίνεται ισόβιος Πρόεδρος.
 

το 1971... το αμερικανικό διαστημόπλοιο "Μάρινερ ΙΧ" στέλνει επιστημονικά στοιχεία και φωτογραφίες από τον πλανήτη Άρη.
 

το 1972... γεννιέται ο Τακούια Κιμούρα, Ιάπωνας ηθοποιός και τραγουδιστής.
 

το 1972... τίθεται σε λειτουργία το διυλιστήριο Κορίνθου, του Ομίλου Βαρδινογιάννη.
 

το 1973... πεθαίνει η Γαλλίδα σχεδιάστρια μόδας Έλσα Σκιαπαρέλι.
 

το 1974... ο ηγέτης της Οργάνωσης γα την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης (ΟΑΠ) Γιάσερ Αραφάτ, κατά την ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στη Γενεύη, τονίζει ότι, στόχος της ΟΑΠ είναι η δημιουργία ενός παλαιστινιακού κράτους, που θα περιλαμβάνει μουσουλμάνους, χριστιανούς και Εβραίους.
 

το 1974... πεθαίνει ο Ιταλός σκηνοθέτης και ηθοποιός Βιτόριο ντε Σίκα.
 

το 1975... η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας ανακοινώνει ότι η ευλογιά εξαφανίστηκε για πρώτη φορά από την Ασία.
 

το 1979... για πρώτη φορά στην ιστορία του μπέιζμπολ δύο παίκτες, ο Willie Stargell των Pirates και ο Keith Hernandez των Cardinals, μοιράζονται τον τίτλο του MVP.
 

το 1979... πεθαίνει ο δημοσιογράφος και θεατρικός συγγραφέας Δημήτρης Ψαθάς.
 

το 1979... υποδοχή αρχηγού κράτους επιφυλάσσεται στον πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, κατά την επίσκεψή του στο Πεκίνο.
 

το 1980... Κόμμα του Κέντρου ιδρύει ο Γεώργιος Μαύρος.
 

το 1980... το αμερικανικό διαστημόπλοιο Βόγιατζερ 1 στέλνει τις πρώτες φωτογραφίες του Κρόνου.
 

το 1982... ο Κορεάτης πυγμάχος Duk Koo Kim τραυματίζεται θανάσιμα όταν βγαίνει νοκ-άουτ από τον Ray "Boom Boom" Mancini στον 14ο γύρο. Τέσσερις ημέρες αργότερα και ενώ βρίσκεται σε κώμα θα ανακοινωθεί ο θάνατός του.
 

το 1985... στην Κολομβία, λάσπες που εκτοξεύονται από το ηφαίστειο Νεβάδο Ντελ Ρουίς, 85 μίλια βορειοδυτικά της Μπογκοτά, θάβουν την πόλη Αρμέρο, σκοτώνοντας σχεδόν 25.000 ανθρώπους.
 

το 1990... δημιουργείται η πρώτη ιστοσελίδα στο Διαδίκτυο.
 

το 1991... ο γενικός γραμματέας των κρατικών προμηθειών του υπουργείου Εμπορίου, Στέλιος Σφακιανάκης, αποκαλύπτει πλαστογραφίες, παραποιήσεις εγγράφων και παράνομο άνοιγμα προσφορών σε τέσσερις προμήθειες του Δημοσίου.
 

το 1991... την κατάπαυση του πυρός στο Ντουμπρόβνικ αποφασίζουν ο ομοσπονδιακός στρατός και οι κροατικές δυνάμεις.
 

το 1992... η Ολλανδία επικυρώνει τη συνθήκη του Μάαστριχ.
 

το 1992... ο Riddick Bowe κερδίζει τον Evander Holyfield στο Λας Βέγκας. Την χρονιά αυτή όμως παγκόσμιος πρωταθλητής ανακηρύσσεται ο Lenox Lewis όταν ο Bowe αρνείται να τον αντιμετωπίσει.
 

το 1992... ο Ανδρέας Παπανδρέου δηλώνει, ότι η Ελλάδα δεν μπορεί να αναγνωρίσει χώρα με τον όρο "Μακεδονία", ενώ χαρακτηρίζει ως εφεύρημα το ενδεχόμενο να δοθεί λύση στο πρόβλημα των Σκοπίων, με χρήση δύο ονομάτων.
 

το 1992... ομάδα απόστρατων αξιωματικών προσπαθεί ανεπιτυχώς να δολοφονήσει τον Πρόεδρο του Περού Αλμπέρτο Φουτζιμόρι και να ανατρέψει την κυβέρνηση.
 

το 1993... ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Ευάγγελος Βενιζέλος δηλώνει, ότι η πλήρης αποκατάσταση του Δημήτρη Τσοβόλα και η αξιοποίησή του στην κυβέρνηση, αποτελεί σταθερή πολιτική βούληση και υποχρέωση του ΠΑΣΟΚ.
 

το 1993... στην Κίνα, επιβατικό αεροσκάφος τυλίγεται στις φλόγες όταν κατά την απογείωσή του συνετρίβη, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν και να τραυματιστούν πολλοί άνθρωποι.
 

το 1993... στις ΗΠΑ, πεθαίνει ο τρομπετίστας και θρύλος του σουίνγκ, Έρσκιν Χόκινς.
 

το 1994... στη Σουηδία, το 52,2% των Σουηδών τάσσεται με δημοψήφισμα υπέρ της ένταξης της χώρας τους στην Ε.Ε.
 

το 1994... συμφωνείται συνεργασία με τη Ρωσία για την πάταξη της τρομοκρατίας, κατά την επίσκεψη του υπουργού Δημόσιας Τάξης, Στέλιου Παπαθεμελή, στη Μόσχα.
 

το 1995... 21 νεκροί και 60 τραυματίες είναι ο απολογισμός επίθεσης, που εξαπολύουν ισλαμιστές φοιτητές Ταλιμπάν, κατά των κυβερνητικών δυνάμεων στο Αφγανιστάν.
 

το 1995... η πόλη Τζενίν είναι η πρώτη πόλη της Δυτικής Όχθης που παραδίδεται στους Παλαιστίνιους, ύστερα από 28 χρόνια ισραηλινής κατοχής.
 

το 1996... τη σύσταση "Ομάδας Πρωτοβουλίας για την Πολιτική Μεταρρύθμιση", ανακοινώνει ο πρώην υπουργός, Ανδρέας Ανδριανόπουλος.
 

το 1997... πολυμερείς επαφές για το Κυπριακό έχει στις Βρυξέλλες ο προεδρικός απεσταλμένος των ΗΠΑ, Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ.
 

το 1999... ο Lennox Lewis γίνεται ο πρώτος Βρετανός πυγμάχος του αιώνα, που αναδεικνύεται παγκόσμιος πρωταθλητής στην κατηγορία βαρέων βαρών, όταν κερδίζει τον Evander Holyfield στο Λας Βέγκας.
 

το 2000... αναστέλλεται η λειτουργία της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης. Είχε συσταθεί το 1948 με τη συνθήκη των Βερσαλιών, με σκοπό την κοινή άμυνα των μη σοσιαλιστικών ευρωπαϊκών κρατών.
 

το 2001... οι Ταλιμπάν εγκαταλείπουν αμαχητί την πρωτεύουσα του Αφγανιστάν Καμπούλ, επιτρέποντας την κατάληψη της από τις υποστηριζόμενες από τις ΗΠΑ δυνάμεις της "Βόρειας Συμμαχίας".
 

το 2001... στις ΗΠΑ, υπογράφεται ο νέος αντιτρομοκρατικός νόμος, που επιτρέπει τη στρατιωτική επέμβαση σε περιπτώσεις ξένων υπόπτων για τρομοκρατικές επιθέσεις.
 

το 2002... τεράστια οικολογική καταστροφή στις ακτές της Ισπανίας προκαλεί η βύθιση του ελληνικής ιδιοκτησίας δεξαμενόπλοιου "Prestige", που μετέφερε 70.000 τόνους πετρελαίου. Το ρήγμα μήκους 35 μέτρων επιτρέπει τη διαρροή 20.000 τόνων πετρελαίου. Οι ακτές που έχουν ρυπανθεί ξεπερνούν τα 300 χιλιόμετρα, ενώ περισσότερες από 90 παραλίες της Γαλικίας έχουν μολυνθεί.
 

το 2004... κηδεύεται στο αρχηγείο του στη Ραμάλα ο Γιάσερ Αραφάτ, που είχε πεθάνει στις 11 Νοεμβρίου στο Παρίσι. Η ταφή του Αμπού Αμάρ, όπως ήταν το επαναστατικό του ψευδώνυμο, έγινε παρουσία χιλιάδων Παλαιστινίων μέσα σε έντονο συγκινησιακό κλίμα, ενώ η κηδεία είχε πραγματοποιήθηκε νωρίτερα στο Κάιρο. Η παλαιστινιακή ηγεσία προχωρά στην άμεση αντικατάστασή του στις τρεις ανώτατες θέσεις που κατείχε: πρόεδρος της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, αρχηγός της Φατάχ και Πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής. Ανακοινώσεις που εκδίδουν διάφορες ισλαμιστικές οργανώσεις εντείνουν τους φόβους για την έναρξη ενός νέου κύκλου αίματος, την ώρα που εκπρόσωποι της ισραηλινής πολιτικής ηγεσίας εκφράζουν την ικανοποίησή τους για το θάνατο του ιστορικού ηγέτη.